पावसाचा जोर ओसरणार! शेतकऱ्यांनो, शेतकामांसाठी संधी; माणिकराव खुळे यांचा महत्त्वाचा हवामान अंदाज

माणिकराव खुळे : राज्यात पावसाचा जोर काहीसा ओसरणार, मराठवाडा, खान्देश आणि पश्चिम महाराष्ट्राला उघडीप मिळण्याची शक्यता; मात्र कोकण आणि विदर्भात पाऊस कायम राहणार. शेतकऱ्यांनी शेतकामांना वेग देण्याचे आवाहन.

पुणे (Pune), ३० सप्टेंबर २०२५:

राज्यात गेल्या काही दिवसांपासून सुरू असलेल्या पावसाचा जोर आता काही भागांतून ओसरण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे, अशी महत्त्वाची माहिती हवामान अभ्यासक माणिकराव खुळे यांनी दिली आहे. दसऱ्यानंतर उघडीप अपेक्षित असताना, आजपासूनच राज्यातील १८ जिल्ह्यांमध्ये पावसाचा जोर कमी होऊन काही प्रमाणात सूर्यदर्शन मिळण्याची शक्यता आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना रखडलेल्या शेतकामांना वेग देण्याची संधी मिळणार आहे.

१८ जिल्ह्यांत पावसाची उघडीप, पण कुठे?

खुळे यांनी दिलेल्या अंदाजानुसार, मुंबईसह संपूर्ण कोकण आणि विदर्भ वगळता उर्वरित महाराष्ट्रातील मराठवाडा, खान्देश, नाशिक, अहमदनगर, पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर आणि सोलापूर अशा १८ जिल्ह्यांमध्ये पावसाचा जोर आजपासून कमी होण्याची शक्यता आहे. या जिल्ह्यांमध्ये पावसाची पूर्णपणे उघडीप नसली तरी, मोठा पाऊस थांबेल आणि केवळ तुरळक ठिकाणी हलक्या ते मध्यम सरींची शक्यता राहील.

कोकण आणि विदर्भात पाऊस कायम राहणार

राज्याच्या इतर भागांना दिलासा मिळत असला तरी, मुंबईसह कोकण किनारपट्टी आणि विदर्भातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये पावसाची शक्यता कायम आहे. या भागांमध्ये दसऱ्यानंतरही मध्यम ते जोरदार पावसाच्या सरींची शक्यता जाणवत असल्याचे खुळे यांनी म्हटले आहे.

पावसाची उघडीप कशामुळे मिळाली?

राज्यात पाऊस देणारे कमी दाबाचे क्षेत्र (Low-Pressure Area) पश्चिमेकडे सरकले आहे. आज हे क्षेत्र सौराष्ट्रातील खंबायतच्या आखाताजवळ पोहोचले आहे. पुढील २४ तासांत ते अरबी समुद्रात प्रवेश करून पुन्हा तीव्र कमी दाबाच्या क्षेत्रात रूपांतरित होईल आणि ओमानच्या दिशेने निघून जाईल. यामुळे महाराष्ट्रावरील पावसाचा प्रभाव कमी झाला आहे.

३ ऑक्टोबर नंतर राज्यातील काही भागात पुन्हा पावसाची शक्यता

देशातून परतीच्या प्रवासाला लागलेला मान्सून (Monsoon Retreat) सध्या वेरावळ, भरूच, उज्जैन, झाशी आणि शहाजहानपूर या शहरांदरम्यानच्या सीमारेषेवर स्थिर आहे. पुढील पाच दिवस, म्हणजेच शुक्रवार, ३ ऑक्टोबरपर्यंत मान्सून याच ठिकाणी थांबण्याची शक्यता आहे.

शेतकऱ्यांसाठी सुवर्णसंधी: ‘या’ शेतकामांना वेग द्या

राज्यातील बहुतांश भागांत पावसाने उघडीप देण्याची शक्यता असल्याने शेतकऱ्यांसाठी ही एक चांगली संधी आहे. या काळात शेतकरी खालील कामांना वेग देऊ शकतात:

कांदा बियाणे टाकणे
खरीप पिकांची काढणी (मका, सोयाबीन, बाजरी, भुईमूग, लवकर आलेले धान)
द्राक्ष बागेची छाटणी
भाजीपाला पिकांची काढणी
जमिनीला वाफसा आल्यानंतर हरभरा आणि रब्बी ज्वारीची पेरणी
इतर रब्बी पिकांच्या लागवडीसाठी जमीन तयार करणे

अर्थात, शेतकऱ्यांनी कोणताही मोठा निर्णय घेण्यापूर्वी हवामान विभागाच्या अधिकृत अंदाजाचा कानोसा घ्यावा, असे आवाहनही माणिकराव खुळे यांनी केले आहे.

बंगालच्या उपसागरात नवीन प्रणाली, पण महाराष्ट्राला दिलासा?

मंगळवार, ३० सप्टेंबर रोजी अंदमानजवळ बंगालच्या उपसागरात एक चक्रीय वाऱ्याची स्थिती (Cyclonic Circulation) निर्माण होत आहे. यातून १ ऑक्टोबरपर्यंत त्याच ठिकाणी कमी दाबाचे क्षेत्र तयार होण्याची शक्यता आहे. ही प्रणाली उत्तर आणि उत्तर-मध्य भारताच्या दिशेने सरकण्याची शक्यता असल्याने महाराष्ट्रावरील धोका तूर्तास कमी वाटतो. यामुळे ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या आठवड्यात (८-९ ऑक्टोबर) अपेक्षित असलेल्या परतीच्या पावसाच्या चौथ्या आवर्तनाचा (झोडपणी पाऊस) धोका सध्या कमी जाणवत आहे, असे खुळे यांनी स्पष्ट केले. वातावरणात काही बदल झाल्यास त्याची माहिती तात्काळ दिली जाईल, असेही त्यांनी सांगितले.