Ativrushti nuksan bharpa: ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यातील अतिवृष्टीने (Heavy Rainfall) राज्यातील २४ जिल्ह्यांतील ४० लाख हेक्टरवरील शेतीचे अतोनात नुकसान; आजच्या मंत्रिमंडळ बैठकीत (Cabinet Meeting) मदतीवर शिक्कामोर्तब होण्याची शक्यता.
मुंबई (Mumbai):
राज्यात ऑगस्ट आणि सप्टेंबर या दोन महिन्यांत झालेल्या अतिवृष्टी, वादळी वारे आणि पूरस्थितीमुळे तब्बल ४० लाख हेक्टरवरील पिकांचे नुकसान (Crop Damage) झाल्याची प्राथमिक माहिती समोर आली आहे. या नैसर्गिक आपत्तीमुळे राज्यातील २४ जिल्हे बाधित झाले असून, शेतकऱ्यांचे संसार उद्ध्वस्त झाले आहेत. या गंभीर पार्श्वभूमीवर, राज्य सरकारने दिवाळीपूर्वी मदत देण्याचे आश्वासन दिले असले तरी, अद्याप कोणताही ठोस निर्णय न घेतल्याने शेतकऱ्यांच्या नजरा आज होणाऱ्या राज्य मंत्रिमंडळाच्या बैठकीकडे लागल्या आहेत.
ऑगस्ट-सप्टेंबरमध्ये २४ जिल्ह्यांना अतिवृष्टीचा तडाखा
राज्यात ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यात परतीच्या पावसाने अक्षरशः थैमान घातले. यामुळे मराठवाडा, विदर्भ आणि पश्चिम महाराष्ट्रातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये पूरस्थिती निर्माण झाली. या दोन महिन्यांत एकूण २४ जिल्ह्यांतील शेतीचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले. यामध्ये यवतमाळ, सोलापूर, बुलढाणा, अहमदनगर, छत्रपती संभाजीनगर आणि जालना या जिल्ह्यांना सर्वाधिक फटका बसला आहे.
सप्टेंबरमधील नुकसानीची जिल्हानिहाय आकडेवारी (प्राथमिक अंदाज):
| जिल्हा | बाधित तालुके | बाधित क्षेत्र (हेक्टर) | बाधित पिके |
| यवतमाळ | वणी, झरी जामणी, कळंब, पांढरकवडा, मारेगाव, आर्णी | १,३७,५६८ | कापूस, सोयाबीन, तूर, मूग, उडीद, ऊस, फळपिके, भाजीपाला |
| अमरावती | धारणी, मोर्शी, चांदूरबाजार | २,६७३ | कापूस, सोयाबीन, तूर |
| वाशिम | कारंजा, मानोरा | ३८,५४१ | कापूस, सोयाबीन, तूर |
| बुलढाणा | मलकापूर, सिंदखेडराजा, बुलढाणा, शेगाव, नांदुरा, देऊळगाव राजा, चिखली, मोताळा | ६४,६८२ | कापूस, सोयाबीन, तूर, मका, ऊस |
| चंद्रपूर | सिंदेवाही, बल्लारपूर, चंद्रपूर, सावली, भद्रावती, वरोरा, चिमूर, राजा | ३,६३० | भात, कापूस, सोयाबीन, तूर |
| वर्धा | समुद्रपूर, वर्धा, आर्वी, हिंगणघाट, देवळी, सेलू, कारंजा | २२,९६० | कापूस, सोयाबीन, तूर व इतर |
| नागपूर | सावनेर, काटोल, रामटेक, पारशिवनी, भिवापूर | १,०१६ | भात, कापूस, सोयाबीन, तूर, भाजीपाला |
| सोलापूर | द. सोलापूर, उ. सोलापूर, मंगळवेढा, पंढरपूर, सांगोला, माळशिरस, करमाळा, मोहोळ, बार्शी, अक्कलकोट, मंद्रूप, माढा | ३,५१,४३७ | कापूस, सोयाबीन, तूर, मूग, उडीद, मका, ऊस, कांदा, भाजीपाला, फळपिके |
| अहिल्यानगर | कर्जत, पाथर्डी, नेवासा, शेवगाव, राहुरी, श्रीगोंदा, कोपरगाव, श्रीरामपूर, जामखेड, पारनेर, अहमदनगर | ३,०७,७४५ | बाजरी, भाजीपाला, कांदा, मका, तूर, उडीद, सोयाबीन, भाजीपाला, फळपिके |
| पुणे | हवेली, शिरूर, इंदापूर, पुरंदर | २७३ | बाजरी, भाजीपाला, कांदा, फळपिके |
| सातारा | कोरेगाव, खटाव, माण | ३२० | सोयाबीन, उडीद, मका, बाजरी, कांदा, भुईमूग, भाजीपाला, फळपिके |
| सांगली | तासगाव, कवठेमहांकाळ, शिराळा, विटा, आटपाडी, जत, मिरज | ३,५३५ | सोयाबीन, तूर, इतर व फळपिके |
| नाशिक | मालेगाव, नांदगाव, सटाणा | १४,०३५ | सोयाबीन, कापूस, मका, बाजरी, कांदा, भुईमूग, फळपिके |
| जळगाव | मुक्ताईनगर, पाचोरा, जामनेर, रावेर | ११,४६४ | कापूस, सोयाबीन, तूर, मका, ऊस, फळपिके |
| धाराशिव | उमरगा, धाराशिव, लोहारा, भूम, परांडा | १,८१,२०० | सोयाबीन, तूर, उडीद व इतर |
| लातूर | देवणी, जळकोट | ८,८०५ | सोयाबीन, तूर, उडीद व इतर |
| परभणी | परभणी, जिंतूर, पालम, गंगाखेड | ५६,८३६ | कापूस, सोयाबीन, तूर व इतर |
| हिंगोली | हिंगोली, कळमनुरी, सेनगाव, वसमत, औंढा नागनाथ | ९,५०० | कापूस, सोयाबीन, तूर, फळपिके |
| छ. संभाजीनगर | छत्रपती संभाजीनगर, पैठण, वैजापूर, गंगापूर, खुलताबाद, सिल्लोड, कन्नड, सोयगाव | १,६६,२२६ | कापूस, सोयाबीन, तूर, मूग, भाजीपाला, फळपिके |
| जालना | अंबड, जालना, घनसावंगी, बदनापूर, परतूर, मंठा | २,७३,८६१ | कापूस, सोयाबीन, तूर, मूग, भाजीपाला, फळपिके |
| बीड | बीड, आष्टी, पाटोदा, शिरूर कासार, माजलगाव, गेवराई, धारूर, आंबेजोगाई, परळी, वडवणी, केज | ५,७१,१०० | कापूस, सोयाबीन, तूर, मूग, उडीद, बाजरी, भुईमूग, मका, ऊस, कांदा, भाजीपाला, फळपिके |
| रायगड | माणगाव, सुपेली, म्हसाळा | २४ | भात |
| रत्नागिरी | दापोली, चिपळूण, गुहागर | ३५ | भात, नाचणी |
| ठाणे | मुरबाड, भिवंडी, शहापूर | ५ | भाजीपाला व इतर |
(टीप: ही आकडेवारी २७ सप्टेंबरपर्यंतच्या प्राथमिक अंदाजावर आधारित असून, त्यात वाढ होण्याची शक्यता आहे.)
दिवाळीपूर्वी मदत देणार, पण ठोस निर्णय कधी?
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि महसूलमंत्री चंद्रशेखर बावनकुळे यांनी शेतकऱ्यांना दिवाळीपूर्वी मदत देण्याचे आश्वासन दिले आहे. मात्र, मदतीची नेमकी रक्कम आणि वितरणाची तारीख अद्याप जाहीर झालेली नाही. ‘ओला दुष्काळ’ जाहीर करण्याची मागणी होत असताना मुख्यमंत्र्यांनी ती ‘बोली टर्म’ असल्याचे म्हटले आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम आहे. आजच्या मंत्रिमंडळ बैठकीत यावर ठोस निर्णय अपेक्षित आहे.
पंचनामे आणि केवायसीच्या अडचणींमुळे शेतकरी हवालदिल
एकीकडे निसर्गाचा फटका तर दुसरीकडे शासकीय मदतीसाठी अर्ज करताना शेतकऱ्यांना तांत्रिक अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. अनेक ठिकाणी सर्व्हरच्या समस्येमुळे ऑनलाइन अर्ज भरता येत नाहीत, तर केवायसी (KYC) प्रक्रियेतील घोळामुळे शेतकरी त्रस्त आहेत. त्यामुळे सरकारने मदत जाहीर करण्यासोबतच ती शेतकऱ्यांपर्यंत सुलभपणे पोहोचवण्यासाठी यंत्रणा सक्षम करावी, अशी मागणी जोर धरत आहे.
जायकवाडी आणि येलदरी धरणांचा विसर्ग कमी
मराठवाड्यात पावसाने उसंत घेतल्याने जायकवाडी आणि येलदरी धरणांमधील पाण्याचा विसर्ग कमी करण्यात आला आहे. जायकवाडी धरणातून सध्या १ लाख ८८ हजार क्युसेकने विसर्ग सुरू आहे, तर येलदरी धरणातून २९,५०० क्युसेकने पाणी सोडले जात आहे. यामुळे नदीकाठच्या गावांना काहीसा दिलासा मिळाला आहे, मात्र शेतातील पाणी ओसरलेले नाही.
